Termoslar, sıcak içecekleri sıcak, soğuk içecekleri ise soğuk tutma yetenekleriyle bilinen ekipmanlardır. Peki ama bunu nasıl başardıklarını, neyi soğuk tutup neyi sıcak tutacaklarını nasıl bilebildiklerini hiç merak ettiniz mi? Çoğu zaman, kullandığımız eşyaların nasıl çalıştığını bilmesek de, termosların çalışma prensibi oldukça ilginçtir.

Termoslar, aslında içlerindeki sıvının sıcak mı yoksa soğuk mu tutulması gerektiğini bilmezler. Bunun yerine, termodinamiğin yasalarını kullanarak bu sıcaklık mucizesini gerçekleştirirler.

Termoslar günümüzde yaygın olarak kullanılır ve hem yiyecekleri hem de içecekleri sıcak veya soğuk tutmak için idealdir. İlginç bir şekilde, termoslar yiyeceklerle ilgili olmayan araştırmalardan ortaya çıkmıştır.

James Dewar ve ardından gelen “Termos”

19. yüzyılın sonlarında İskoç kimyager ve fizikçi James Dewar, büyük miktarlarda sıvı oksijen üretebilen bir makine geliştirdi. Ancak sıvı oksijen yaklaşık -183°C’de kaynadığı için, onu incelemek amacıyla yeterince uzun süre soğuk tutmanın bir yolunu bulması gerekiyordu.

Termodinamiğin ikinci yasasına göre, ısı her zaman daha sıcak alanlardan daha soğuk alanlara doğru hareket eder. Isı iletimi, doğrudan temas yoluyla; konveksiyon, sıvıların hareketiyle; radyasyon ise elektromanyetik dalgalar yoluyla gerçekleşir. Örneğin, bir fincana sıcak kahve koyduğunuzda, fincandaki atomlar ısı iletimi yoluyla çevreye ısı aktarır. Konveksiyon yoluyla sıcak sıvı üst tarafa yükselirken, fincandaki atomların sıcaklığı çevreyle eşitlenir.

James Dewar, bu süreçleri yavaşlatmanın bir yolunu buldu. Hedefi, bir sıvıyı daha uzun süre soğuk tutmaktı. 1892’de, bir şişeyi başka bir şişenin içine yerleştirerek aralarında neredeyse vakum oluşturdu. Vakum tabakası, iletimi ve konveksiyonu önlerken, şişenin içinde radyasyonu yavaşlatmak için yansıtıcı bir malzeme kullandı.

Bu sistem, içindeki sıvıların veya yiyeceklerin dış ortam tarafından ısıtılmasını veya soğutulmasını yavaşlatıyordu. Ancak Dewar, bu sistemin patentini almadı. Daha sonra, bu sistemin geliştirilmiş bir versiyonunu kullanan küçük şişeler, patentini alan şirketin adıyla “Termos” olarak tanınmaya başlandı.