Kurbağaların Eksik Uzuvları İlaç Yoluyla Yine Büyütüldü

Gelişen teknoloji ile birlikte tıp alanında ‘çığır açıcı’ olarak nitelendirilebilecek birçok yeniliğin ortaya çıktığını söylemek mümkün. Bu usul gelişmelere; geçtiğimiz günlerde sizlere aktardığımız iki domuz böbreğinin bir beşere nakledilmesi, yahut birkaç hafta evvel bir domuz kalbinin bir beşere birinci defa başarılı bir formda nakledilmesi örnek olarak gösterilebilir.

Artık de bilim insanları, rejenerasyon (yenilenme) teknolojileri konusunda değerli bir adım attı. Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan araştırmacılar, kurbağaların eksik bacaklarını tekrar büyütmesine imkan sağlayan bir tedavi geliştirmeyi başardı.

‘Rejeneratif tıp için kıymetli bir adım’

Birtakım hayvanların yenilenme; yani rejenerasyon ismi verilen yetenekleri bulunuyor. Onarımsal yenilenme olarak da bilinen bu durum; kimi eklem bacaklıların (yengeç gibi), balıkların, semenderlerin kaybettikleri uzuvlarını tekrar büyütmesini sağlıyor. Bu türlü bir yeteneğin de tıp alanındaki gelişmelerde kıymetli bir rol oynayabileceği düşünülüyor.

Rejenerasyon yeteneğine sahip hayvanlardan biri ise Xenopus laevis ismi de verilen Afrika pençeli kurbağası. Lakin bu cins, sırf iribaş (yavru) iken uzuvlarını yenileyebiliyor. Yetişkinlikte ise bu yetenek kaybediliyor. Harvard ve Tufts Üniversitesi’nden bilim insanları da bu kurbağalara yönelik bir ilaç geliştirerek kaybedilen uzuvların geri kazanılmasını sağladı.

‘Yenileyici tıbbın maksatlarına yaklaşmada değerli bir adım’ olarak tanımlanan araştırmada, kurbağanın ampute olan bölgesine rejeneratif ilaç karışımı içeren bir silikon başlık yerleştirildi. Akabinde bu başlık 24 saat boyunca eksik bölgede bekletildi. Yapılan 18 aylık müşahedeler sonucunda da kaybedilen uzvun bulunduğu bölgede kas, kemik ve çıkıntılardan oluşan yeni bir yapının oluştuğu gözlemlendi.

‘İnsanlara yönelik tedavilere rehberlik edebilir’

Science Advances’te yayımlanan araştırmanın müellifleri bu durumu ‘bir sürpriz’ olarak nitelendirdi. Uzmanlar, oluşan yeni uzvun kaybedilen bacak kadar fonksiyonu olmadığını; fakat reaksiyon verip canlının yüzmesine yardımcı olabildiğini vurguladı. Araştırmacılardan biyolog Kelly Tseng de yaptığı açıklamada, “Oluşan şey tam bir uzuv değil; lakin geliştirilen tedaviye sağlam bir karşılık” sözlerine yer verdi.

Sonraki çalışmalarda bu tedavinin memelilerde deneneceğini kaydeden bilim insanları, bu araştırmada kullanılan tekniğin insanlarda kullanılma mümkünlüğünün şu an için düşük olduğunun da altını çizdi. Buna sebep olarak da insanların Xenopus çeşidi kurbağalar üzere rejenerasyon yeteneğine sahip olmaması gösterildi.

Yeniden de kurbağalar üzerindeki bu araştırmanın umut verici olduğunu söylemekte yarar var. Erişkin kurbağaların beşerler üzere rejenerasyon yeteneğinin olmadığını belirten uzmanlar, bu tekniğin beşerler için geliştirilebilecek olan tedavilere öncülük ve rehberlik edebileceğini tabir ediyor ve şunları söylüyor: “Bir gün muhtemelen bir uzvunu kaybetmiş bir beşerler için bu stil bir tedavi geliştirebileceğiz ve kaybedilen uzuvların tekrar oluşmasını sağlayabileceğiz.”